Razlika između rose, mraza i slane - kada minusi zavladaju

Iako je nebo vedro na travi i objektima vidimo rosu ili mraz (slanu) u hladnijem dijelu godine. Kako nastaju, šta predstavljaju rosa, bijela rosa, mraz/slana i poledica? Koja je razlika?

Rosa nastaje kada se temperatura zraka s bogatim sadržajem vlage ohladi ispod određene temperature, pri čemu se ohlade i predmeti. Kada zrak postane previše hladan da zadržava svu vlagu, brzo se dostiže točka rose/rosišta (temperatura zasićenja vodenom parom – relativna vlažnost 100%) i  pojavljuje se rosa. Ovo je jednostavniji opis nastanka rose. Tekst o nastanku rose pročitaje ovdje.

Kada se podloga ili predmeti na njoj ohlade do ili ispod točke rose, tada iz vlažnog zraka uz podlogu dolazi do kondenzacije vodene pare na tlu/predmetima, ako je rosište ispod 0°C tada dolazi do deponovanja vodene pare na tlu/predmetima, odnosno prelaska vodena pare direktno u čvrsto stanje – kristale leda - ove kristaliće leda nazivamo mrazom (ili slanom u govornom području BiH, CG i Srbije).

Nisu rijetke situacije da se prvo formira rosa, a da uz dalje hlađenje dođe do zaleđivanja rose i formiranja slane na taj način. Mraz/slana ima drugačiju strukturu u zavisnosti od načina na koji je nastala, ako se formira direktno iz vodene pare onda led ima kristalnu strukturu, što nije slučaj ako se mraz/slana formira zaleđivanjem kapljica rose - tada se slana naziva i smrznutom ili bijelom rosom. Bijela se rosa ne smije brkati s amorfnim oblikom mraza.

Rosa i mraz/slana se najčešće formiraju na vegetaciji – travi, listovima, grančicama, itd, ali i na nekim predmetima, poput krovova nižih objekata i automobila, jer ove površine više emituju toplote, nego što je dobijaju putem provođenja.

Pored rose i mraza, u ovom hladnom dobu godine može se pojaviti inje i poledica. Poledica je posebno opasna. Gladak i proziran sloj leda koji nastaje smrzavanjem pothlađenih kapljica rosulje ili kišnih kapi na predmetima čija je površinska temperatura niža ili nešto malo viša od 0°C. Poledica nastaje na horizontalnim i vertikalnim površinama. Poledica na tlu ne smije se brkati s ledom na tlu.